مضطرب بودن و احساس نگرانی، وضعیتی است که در برابر تنش یا ترس پیش می‌آید. این حالت، به طور خاص، برای زمانی است که یک اتفاق در حال رخ دادن است. حتی نگرانی می‌تواند برای رخدادی باشد که ممکن است در آینده اتفاق بیفتد. اگر احساس نگرانی، از حد طبیعی آن بیشتر و غیرقابل کنترل شود، می‌تواند به اختلال اضطراب (anxiety disorder) مربوط باشد. این مقاله برای آن است تا بدانیم اضطراب چیست و انواع اختلال اضطرابی کدامند؟ بنظر شما بهترین درمان برای anxiety disorder چیست؟ اصلا اختلال اضطرابی چیست و آیا امکان مدیریت وجود دارد؟
همه ما هنگامی که در معرض خطر قرار می‌گیریم، مضطرب می‌شویم. این یک واکنش طبیعیه انسان است که از طریق افکار، احساسات و جسم بروز می‌کند. حس اضطراب باید پس از رفع عامل اصلی، برطرف شود. اما اگر شخص به دلایل نامعلوم، همواره احساس نگرانی داشته باشد، باید حتما تحت بررسی قرار گیرد. یک پزشک متخصص اعصاب و روان، تشخیص می‌دهد که آیا این نگرانی به اختلال اضطراب مربوط است یا خیر. عدم درمان به موقع انواع anxiety disorder، می‌تواند کیفیت زندگی افراد را به طور قابل توجهی کاهش دهد.
تاریخچه اضطراب یا anxiety چیست؟
اختلال اضطراب، همواره بخشی از تجربه بشر بوده است. حتی در نوشته‌های هند باستان، مدارکی درباره بررسی اختلالی مشابه با استرس پس از سانحه (PTSD)، دیده شده است. با این حال، مطالعه اضطراب از حدود ۲۰۰۰ سال پیش، در یونان شروع شده است. نویسندگان باستانی، از جمله بقراط، علائم مربوط به افرادی را توصیف کرده‌اند که با علائم اختلال اضطرابی امروزی، همخوانی دارند. ترس غیر منطقی از موقعیت‌های خاص یا نگرانی مداوم، از جمله این علائم هستند. معمولا علت بروز anxiety disorder، می‌تواند به یک بیماری یا مشکل داخلی در بدن مربوط باشد.healthdirect
تاریخچه تشخیص اضطراب، نشان می‌دهد که درک این اختلال، طی قرن‌ها انجام گرفته است. تحقیقات پزشکان درباره انگزایتی، با تشخیص بیماری مالیخولیا آغاز شد؛ اغلب علائم این بیماری با نشانه‌های اضطراب و افسردگی، یکسان هستند. در ابتدا پزشکان، نمی‌دانستند که تفاوت افسردگی و اضطراب چیست و یا این دو اختلال، از یکدیگر مجزا هستند. اما از اواخر دهه ۱۸۰۰ و اوایل دهه ۱۹۰۰، رشته پزشکی در زمینه تعریف و تشخیص اضطراب، فعال‌تر عمل کرد.
در سال ۱۸۶۹، اصطلاح نوراستنی ارائه شد که طیف وسیعی از علائم اضطراب را در بر می‌گرفت. بعدها زیگموند فروید، تعریف انواع اضطراب را اصلاح کرد؛ به این ترتیب، اولین راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-III) در سال ۱۹۵۲ منتشر گردید. یعنی مشخص شد که منظور از حمله اضطرابی چیست. پس از آن، انواع اختلالات انگزایتی در چند دسته تقسیم بندی شدند که عبارتند از:
- اختلال هراس
- اختلال اضطراب فراگیر
- اختلال وسواس فکری اجباری
- فوبیاها
هر یک از این بیماری‌ها، زیر مجموعه‌های خاص خود را دارند. حدود ۳۰ سال طول کشید تا این اختلالات، به صورت یاد شده دسته‌بندی شوند.
تعریف اضطراب یا انگزایتی چیست؟
اختلال اضطراب یکی از انواع بیماری‌های روانی است که منجر به ترس و نگرانی میشود. افراد مبتلا به anxiety disorder، علائمی مانند بالا رفتن ضربان قلب، عرق کردن و لرزش بدن را نیز نشان می‌دهند. البته در حالت عادی، وجود کمی نگرانی در موقعیت‌های معمول، مانند مصاحبه کاری یا شرکت در آزمون، طبیعی است. از طرفی، وجود اضطراب می‌تواند باعث آگاهی از خطر و محافظت از خود شود.mind.org.uk
با این حال، اگر حس نگرانی و ترس به طور مکرر و بدون دلیل قانع کننده‌ای ایجاد گردد، نشان دهنده اختلال اضطراب خواهد بود. به طور کلی، اختلال اضطرابی زمانی رخ می‌دهد که:
- وجود استرس، در عملکرد روزمره شما، اختلال ایجاد کند.
- هنگامی که یک رویداد، احساسات شما را تحریک می‌کند، اغلب واکنش شدیدی به آن نشان می‌دهید.
- توانایی کنترل واکنش‌های خود، به شرایط و موقعیت‌های مختلف را ندارید.
ابتلا به anxiety disorder و حمله اضطراب باعث میشود تا فرد، از انجام فعالیت‌های روزمره خود باز بماند؛ به همین دلیل، پیگیری درمان اختلال اضطراب ضروری است. خوشبختانه، روش‌های مختلفی برای درمان این اختلال به کار می‌روند. برای مثال، یکی از جدیدترین و موثرترین روش‌ها، درمان اضطراب با rTMS است.
تفاوت استرس و اضطراب چیست؟
اضطراب و استرس، احساساتی هستند که پاسخ طبیعی بدن به خطر را نشان می‌دهند؛ اغلب در چنین شرایطی، فرد باید فرار یا مبارزه کند. هنگامی که فرد در موقعیت خطرناک یا غیر طبیعی است یا منتظر یک اتفاق غیرمنتظره است، هورمون استرس ترشح میشود.
هورمون‌های استرس، باعث وقوع شرایط جسمانی زیر می‌گردند:
- احساس تپش قلب
- تنفس سریع
- بالا رفتن فشار خون
- آزاد شدن مواد مغذی در جریان خون
تمام این حالت‌ها، برای آن است تا بدن بتواند انرژی مورد نیاز اندام‌های خود را فراهم کند. این فرایند، بسیار سریع اتفاق می‌افتد؛ کارشناسان آن را استرس می‌نامند. اضطراب پاسخ بدن فرد به این استرس خواهد بود. فرد مضطرب، احساس پریشانی، ناراحتی یا ترس دارد. این احساسات می‌توانند مفید باشند و او را آگاه و هوشیار نگه دارند؛ اما تکرار این حالت‌ها در موقعیت‌های معمول، نشان دهنده اختلال اضطراب است.psychcentral
علت دلهره و دلیل اضطراب چیست؟
تا اینجا مشخص شد که انگزایتی چیست و از چه زمانی شناخته شد. اما حال می‌خواهیم توضیح دهیم که علت بروز اضطراب چیست. اختلال اضطراب یکی از انواع بیماری‌های روانی است که علت دقیق آن هنوز مشخص نیست. در واقع، عواملی مانند ضعف شخصی، نقص شخصیت یا مشکلات تربیتی، نمی‌توانند عامل anxiety disorder باشند. اما تحقیقات نشان می‌دهند که ممکن است ترکیبی از عوامل زیر، در ابتلا به anxiety تاثیرگذار باشند:
- عدم تعادل شیمیایی؛ هنگامی که فرد استرس شدید یا طولانی مدت داشته باشد، خلق و خوی او تغییر می‌کند. زیرا عدم تعادل شیمی مغز، کنترل خلق و خو را بر هم می‌زند. بنابراین، اگر استرس زیاد را برای یک دوره طولانی تجربه کنید، احتمال ابتلا به اختلالات اضطرابی وجود دارد.
- عوامل محیطی موثر بر انگزایتی؛ چنانچه یک تروما را تجربه کنید، احتمال ابتلا به anxiety disorder وجود دارد. این حالت بیشتر در افرادی رخ می‌دهد که فاکتورهای خطر اضطراب را از قبل داشته باشند.
- وراثت و سابقه خانوادگی اضطراب؛ معمولا در افرادی که پدر، مادر یا هر دو، تجربه اختلال اضطرابی را داشته‌اند، امکان ابتلا به انگزایتی بیشتر است. به نظر می‌رسد که حملات اضطرابی نیز مانند رنگ چشم یا قد، از طریق وراثت به فرزندان منتقل گردد.
- ابتلا به بیماری‌های داخلی مانند اختلالات تیروئیدی و کبدی؛ برخی از افراد در اثر ابتلا به بیماری‌های کبد و تیروئید، دچار اضطراب و دلهره می‌شوند. همچنین، اگر شخص زمینه ابتلا به بیماری‌های مزمن را داشته باشد یا به آن‌ها مبتلا گردد، دچار اضطراب خواهد شد.
علائم اضطراب چیست؟
اختلال اضطراب انواع مختلفی دارد، که علائم انگزایتی برای هر کدام از این اختلالات متفاوت است. با این حال، همه بیماران مبتلا به این اختلالات، مجموعه‌ای از علائم عمومی را نشان می‌دهند؛ در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
علائم فیزیکی اختلال اضطراب
با اینکه اضطراب یک حالت کاملا روانی است، اما نشانه‌های فیزیکی نیز در فرد ایجاد می‌کند؛ از مهم‌ترین علائم فیزیکی اضطراب، می‌توان موارد زیر را نام برد:
- خشک شدن دهان
- تپش قلب شدید
- تنش یا اسپاسم عضلانی
- حالت تهوع شدید
- دست‌های سرد یا عرق کرده
- احساس تنگی نفس
- بی حسی یا گزگز دست و پا
علائم روانی استرس و اضطراب
فردی که در موقعیت استرس زا قرار می‌گیرد، از نظر خلق و خو و افکار دچار به هم ریختگی میشود. از مهم‌ترین علائم روانی اضطراب، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کابوس و نداشتن خواب راحت
- احساس ترس، وحشت و ناراحتی
- افکار تکراری و بازگشت به گذشته برای بررسی تجربیات آسیب‌زا
- نشخوار فکری
- خلق و خوی ضعیف
- افکار وسواسی غیر قابل کنترل
علائم رفتاری انگزایتی
ابتلا به anxiety disorder باعث تغییرات رفتاری فرد نیز میشود. مشکلات خواب از مهم‌ترین علائم رفتاری اضطراب هستند. احساس بی‌قراری و نداشتن آرامش و رفتارهای وسواس گونه مانند شستن مکرر دست‌ها هم، از علائم رایج اختلال انگزایتی به حساب می‌آیند.
علائم اختلال اضطرابی در کودکان چیست؟
اضطراب در کودکان، به شکل‌های مختلفی بروز می‌کند؛ از این رو، علائم کودکان مضطرب نیز با یکدیگر تفاوت دارند. با این حال، هر نوع اختلال انگزایتی در کودکان، چهار ویژگی زیر را دارد:
- معمولا یک ترس با آن‌ها همراه است؛ به طوری که نمی‌توانند از زندگی و امور روزمره خود لذت ببرند. این ترس با وظایف آن‌ها تداخل دارد.
- هم برای والدین و هم برای کودکان، گیج‌کننده است.
- با وجود توضیحات منطقی درباره شرایط، نگرانی‌های او بهبود پیدا نمیکند.
نکته‌ای که درباره اضطراب در کودکان وجود دارد، این است که این اختلال درمان‌پذیر است. با این شرط که به محض مشاهده اولین علائم، به یک متخصص مراجعه کنید.
درمان قطعی اضطراب یا anxiety disorder چیست؟
اختلال اضطراب یکی از مشکلات مربوط به سلامت روان است که نیاز به درمان قطعی دارد. به هیچ عنوان نباید نسبت به درمان اختلال اضطراب، بی‌تفاوت بود. زیرا طولانی شدن علائم آن، می‌تواند فعالیت‌های روزمره را مختل نماید. در حالت کلی، از روان درمانی، درمان دارویی یا ترکیب این دو، برای درمان اضطراب استفاده میشود.
در ادامه، انواع روش‌های درمان اضطراب را توضیح می‌دهیم.
درمان دارویی اختلالات اضطرابی
مصرف داروهای ضد اضطراب، مانند بنزودیازپین‌ها به بیمار کمک می‌کند تا اضطراب و وحشت کمتری داشته باشد. ممکن است برای بهبود سریع‌تر بیمار، داروهای ضد افسردگی نیز همراه با داروهای ضد اضطراب، برای بیمار تجویز گردند. اثربخشی داروهای ضد افسردگی به گونه‌ای است، که مواد شیمیایی مغز را به تعادل رسانده و خلق و خو را بهبود می‌دهد.
روان درمانی برای اختلالات اضطرابی
درمان از طریق مشاوره و روان درمانی، یکی از اصلی‌ترین روش‌ها برای بهبود بیماران مضطرب است. درمان شناختی رفتاری (CBT)، به بیمار کمک می‌کند تا الگوهای فکری و رفتاری خود را بشناسد. در این صورت، او می‌آموزد که چگونه با احساسات دردسرساز خود مواجه شده و آن‌ها را تغییر دهد. معمولا تمرین‌های تمدد اعصاب و تصویرسازی ذهنی، می‌توانند به کاهش استرس و اضطراب کمک کنند.
درمان اضطراب با آر تی ام اس
یکی از روش‌های مدرن و بسیار موثر برای درمان اختلال اضطراب، تحریک مغناطیسی مغز یا تحریک فراجمجمه‌ای مغز است. این اقدام درمانی، با دستگاه آر تی ام اس (rTMS) انجام می‌گیرد. در واقع، با اعمال پالس‌های مغناطیسی به قسمت‌های مشخصی از مغز، نورون‌های مغزی تحریک شده و فعالیت آن‌ها بهبود می‌یابد. درمان استرس و اضطراب با rTMS، در مدت زمان کوتاهی، می‌تواند مشکلات خواب و خلق و خو را برطرف سازد.
عوارض اضطراب بیش از حد یا anxiety disorder چیست؟
عدم درمان اختلال اضطرابی، باعث بروز عوارض پیچیده‌تر میشود. به همین دلیل، بهتر است به محض مشاهده علائم خفیف اضطراب، حتما با یک پزشک متخصص اعصاب و روان، صحبت کنید. مهم‌ترین عوارض اضطراب بیش از حد به قرار زیر هستند:
- ابتلا به افسردگی و سایر اختلالات روانی
- مشکلات و اختلالات خواب مانند بی‌خوابی یا پرخوابی
- مشکلات گوارشی یا روده‌ای
- ابتلا به سردرد و دردهای مزمن
- دوری از اجتماع
- خودکشی کردن
- کاهش بازده در مدرسه یا محل کار
- افت شدید کیفیت زندگی
بهترین راه برای پیشگیری از anxiety disorder چیست؟
با هیچ گونه تست یا آزمایشی، نمی‌توان درباره احتمال ابتلا به اضطراب پیش‌بینی انجام داد. حتی نمی‌توان مشخص کرد که اصلی‌ترین عامل ابتلا به anxiety چیست. با این حال، برای افرادی که دچار اضطراب می‌شوند، انجام برخی اقدامات، به کاهش شدت علائم کمک می‌کند؛ از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- به محض مشاهده علائم، حتما باید برای درمان اضطراب اقدام کنید
- فعالیت خود را در جمع‌ها و فعالیت‌های مورد علاقه افزایش دهید؛ تعامل اجتماعی باعث کاهش نگرانی‌ها و افزایش حس لذت از زندگی میشود.
- مصرف الکل و مواد مخدر را حذف کنید؛ زیرا مصرف این گونه مواد علائم اختلال اضطرابی را تشدید می‌کند. برای ترک اعتیاد خود به الکل یا مواد مخدر، می‌توانید از یک روانپزشک یا گروه حمایتی کمک بگیرید.
بهترین کلینیک برای درمان anxiety چیست؟
یکی از بهترین کلینیک‌هایی که برای درمان اختلال اضطراب می‌توانید به آن مراجعه کنید، کلینیک زیما درمان است. دکتر الهام کاملی، متخصص اعصاب و روان، همراه با اعضای تیم زیما درمان، به شما کمک می‌کنند تا بیماری خود را درمان کنید. تشخیص این که علت anxiety disorder چیست و چرا به وجود آمده است، به درمان سریع‌تر شما کمک می‌کند. بنابراین تمام جزییات را با دکتر کاملی در کلینیک اعصاب و روان زیما درمان، در میان بگذارید. جهت رزرو نوبت و ملاقات با پزشک، می‌توانید به قسمت تماس با ما مراجعه کنید.
