فهرست
جراحی دیسک های ستون فقرات
در جراحی های مغز و اعصاب و ستون فقرات، منظور از دیسک های ستون فقرات، ساختارهایی بالشتک مانند می باشند که مابین بخش عمده ای از مهره های ستون مهره ما قرار دارند. دیسک های ستون مهره عامل تحرک پذیری، انعطاف، و جابجایی ستون فقرات ما بوده و به ما امکان چرخش های ۱۸۰ درجه در زاویه های طرفین را می دهند. همچنین خم شدن به سمت جلو و عقب و حرکات گردن و سر همگی در گروی وجود و عملکرد درست دیسک های ستون مهره است در ادامه به آسیب این دیسک ها خواهیم پرداخت
- درخواست مشاوره رایگان
برای مشاوره رایگان توسط مشاورین ما فرم زیر را پر کنید
آنچه در ادامه خواهید خواند
نمایش
منظور از دیسک های ستون فقرات چیست؟
ساختار ستون مهره بدن انسان شامل ۳۳ استخوان بزرگ با نام مهره می باشد. اغلب این مهره ها توسط صفحاتی گرد و دونات مانند با نام دیسک که وسط آن خالی است، از هم جدا شده اند. دیسک یک ساختار نرم و منعطف دارد که به ستون فقرات ما اجازه تحرک به زوایای مختلف را داده و در نتیجه ما می توانیم بدون تغییر وضعیت پاها، تقریباً با زاویه ۱۸۰ درجه به طرفین بچرخیم.
در سطح هر یک از دیسک های ستون مهره، یک زوج عصب نخاعی از طناب نخاعی ما خارج شده و شاخه ها و دنباله های آنها به درون بدن، گره های عصبی، و اندام های مربوط به خودشان می روند. نخاع شوکی انسان و عصب های نخاعی متصل به آن نقش بستر ارتباطات زیر ساخت را در بدن ما ایفا می کنند تا پیام ها و تکانه های عصبی را ما بین مغز و اندام ها و بافت های مختلف بدن در دو جهت جابجا نمایند.
در مجموع ۲۳ دیسک در ستون مهره و مابین مهره های ۳ بخش اصلی ستون فقرات به شرح زیر قرار گرفته اند:
• دیسک گردن (سرویکال):
بخش گردنی (سرویکال) ستون مهره شامل ۷ مهره و ۶ دیسک است که از زیر جمجمه شروع شده و کل گردن را فرا می گیرد. نامگذاری مهره های بخش سرویکال به صورت C1 تا C7 می باشد.
• دیسک صدری (توراسیک):
بخش توراسیک (قفسه سینه ای) شامل ۱۲ مهره و ۱۲ دیسک در ناحیه قفسه سینه است. بخش توراسیک ستون فقرات میان بخش سرویکال از بالا و بخش لومبار از پایین قرار گرفته است. نامگذاری مهره های بخش توراسیک به صورت T1 تا T12 می باشد.
• دیسک کمر (لومبار):
بخش کمری (لومبار) از ستون فقرات شامل ۵ مهره و ۵ دیسک در پایین کمر می باشد. از نظر فضایی بخش لومبار (کمری) ستون مهره از بالا به بخش توراسیک (صدری) و از پایین به بخش خاجی متصل و محدود شده است. نامگذاری مهره های بخش لومبار به صورت L1 تا L5 می باشد.
جراحان مغز و اعصاب برای نامگذاری دیسک ها، مهره های بالایی و پایینی آن را بیان می کنند. مثلاً می گویند دیسک بین مهره های L4 و L5 یا دیسک بین مهره های T11 و T12.
ساختار دیسک های ستون فقرات
دیسک های موجود در ستون فقرات ما از نظر آناتومی دارای دو بخش لایه بیرونی و هسته درونی به شرح زیر می باشند:
لایه بیرونی دیسک
لایه بیرونی دیسک های ستون فقرات ما به شکل یک پوسته کلفت به نام «آنولوس فیبروس» می باشند که بر پایه فیبرهای کلاژنی شکل گرفته است. پوسته آنولوس فیبروس هر دیسک، هسته داخلی آن را در بر گرفته و نقش محافظ آن را ایفا می نماید. افزون بر این، پوسته آنولوس فیبروس فشارهای وارده به ساختار دیسک های ستون مهره را در کل هر دیسک پخش و منتشر می نماید. به این ترتیب فشارهای وارد شده به نقاط مختلف دیسک متعادل و یکنواخت می شوند.
هسته درونی
بخش درونی دیسک های مهره به صورت نرم، انعطاف پذیر، ژله ای و سیال هستند. به بخش داخلی دیسک های ستون فقرات، «هسته درونی» یا «نوکلئوس پالپوس» نیز اطلاق می گردد. نوکلئوس پالپوس هر دیسک یک شبکه ساختاری فیبری در خود دارد که درون یک ماده ژله ای از جنس موکو پروتئین معلق می باشد. این ماده ژله ای، توسط لایه بیرون (آنولوس فیبروس) تولید و ترشح می گردد. هسته درونی (نوکلئوس پالپوس) برای دیسک های ستون فقرات ما نقش بالشتکی داشته و انعطاف پذیری را برای آنها ایجاد می کند.
انواع آسیب های وارد به دیسک های ستون فقرات
با توجه به مواردی که در مورد دیسک های ستون فقرات گفته شد، دیسک های مابین مهره ها وظیفه ایجاد تحرک، انعطاف پذیری و ضربه گیری را برای ستون مهره ها دارا می باشند.
آسیب های متعددی در کمین دیسک های ستون فقرات ما هستند که برخی به دلیل سبک زندگی ناسالم و برخی نیز به دلیل عوامل طبیعی ژنتیک و یا فرآیند طبیعی پیر شدن می باشند. شیوه های درمان آسیب دیدگی های دیسک های ستون فقرات متعدد بوده و جراحی دیسک های ستون فقرات تنها در حدود ۱۰ درصد از موارد آسیب دیدگی دیسک ها تجویز می شوند.
در حقیقت جراحی دیسک های ستون فقرات شیوه درمانی انتهایی است و تنها در زمانی تجویز می شود که سایر روش های درمانی ستون فقرات برای بیماری شما پاسخگو نباشند.
بنا به نظر جراحان مغز و اعصاب درمانگاه چند منظور اعصاب و روان زیما درمان تهران، انواع آسیب های دیسک های ستون مهره در انسان را می توانیم به سه گروه اصلی کلی به شرح زیر تقسیم نماییم:
- درد دیسک ها (سندرم دیسک): منظور از سندرم (درد) دیسک، انواع دردهای بخش های گردنی، توراسیک، و لومبار با منشاء دیسک های آن ناحیه خاص می باشد. دلیل اصلی سندرم درد دیسک، کاهش انعطاف دیسک های آن ناحیه از ستون مهره است.
- جابجایی (بیرون زدگی) دیسک ها: جابجایی یا بیرون زدگی دیسک های ستون مهره، به معنای خارج شدن دیسک های آن ناحیه از ستون مهره از محل طبیعی خود است. دلایل بیرون زدگی دیسک های ستون فقرات متعدد و پیچیده هستند. اما، به شکل کلی، انواع فشارهای مکانیکی دلیل اصلی برای انواع مختلف بیرون زدگی های دیسک های ستون فقرات به شمار می آیند.
- پارگی دیسک ها: حالت پارگی دیسک های ستون فقرات به معنای بیرون زدگی مایع نوکلئوس پاپوس (هسته درونی دیسک) از آنولوس فیبروس (لایه بیرونی دیسک) است. دلایل پارگی دیسک های می توانند طیفی از مسایل من جمله خشکی پوسته دیسک ها (آنولوس فیبروس) تا فشارهای مکانیکی باشند.
چه کسانی نیازمند جراحی دیسک های ستون فقرات هستند؟
در بیشتر اوقات جراحی دیسک ستون فقرات لازم نیست. در حقیقت تا زمانی که دیسک های ستون فقرات دچار پارگی و یا جابجایی شدید نشده باشند، با روش های طب فیزیکی و توانبخشی در کنار استراحت می توان به درمان مشکلات دیسک های ستون مهره پرداخت.
در حقیقت در حدود ۹۰ درصد موارد از مشکلات دیسک های ستون مهره نیازی به جراحی دیسک های ستون فقرات ندارند و با درمان های توانبخشی و دارویی بین چند روز تا چند هفته بعد علایم از بین می روند و دیسک ترمیم می شود. تنها زمانی نیاز به جراحی دیسک های ستون فقرات می باشد که موارد زیر وجود داشته باشند:
- تنگی کانال نخاعی
- چسبندگی کانال نخاعی
- شکستگی مهره های ستون فقرات
- فشار و آسیب به طناب نخاع
- دردهای شدید که با دارو درمانی قابل مهار نیستند.
- بی حسی، کاهش دامنه حرکت و یا فلج اندام های بدنی مربوطه
- بی اختیاری مدفوع و یا بی اختیاری ادرار
- درخواست مشاوره رایگان
برای مشاوره رایگان توسط مشاورین ما فرم زیر را پر کنید
انواع روش های جراحی دیسک های ستون فقرات
هدف اصلی در جراحی دیسک های ستون فقرات آزاد کردن طناب نخاعی و اعصاب نخاعی از زیر فشار با هدف کاهش درد و سایر علایم دیسک ها (فلج، بی حسی، کاهش دامنه حرکت، و یا بی اختیاری ادرار/ مدفوع) است.
به طور معمول سه روش اصلی برای جراحی دیسک های ستون فقرات وجود دارند که بسته به محل دیسک آسیب دیده، وضعیت بیمار، و امکانات جراحی موجود جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات از یکی از آنها استفاده می نماید. این روش های جراحی دیسک های ستون فقرات عبارتند از:
دیسکتومی باز
در این جراحی که به صورت جراحی سنتی باز انجام می شود، برشی در پشت فرد در ناحیه دیسک های آسیب دیده انجام شده و عمل جراحی دیسک های ستون فقرات صورت می گیرد.
جراحی نخاعی آندوسکوپی
در این جراحی که به کمک ابزارها و تکنیک های بسیار پیشرفته نورو آندوسکوپی صورت می گیرد، با استفاده از دستگاه آندوسکوپ مخصوص به صورت جراحی بسته و محدود و تنها ایجاد سوراخی به قطر ۵ میلی متر، جراحی بر روی دیسک آسیب دیده انجام می شود.
جراحی هسته درونی دیسک
در این شیوه از جراحی، با استفاده از دستگاه های خاص و مکش خلاء به تخلیه بخش درونی تخریب شده اقدام می کنند. با این شیوه جراحی، دیسک کوچکتر شده و فشار وارده به طناب نخاعی و اعصاب درگیر کم می شود. این جراحی تنها زمانی قابل اجرا است که بخش بیرونی دیسک آسیب ندیده باشد.
مراقبت دوره نقاهت بعد از جراحی دیسک های ستون فقرات
بر اساس بررسی های صورت گرفته توسط انجمن بین المللی جراحان ستون فقرات، افرادی که در فرآیند آسیب دیدگی دیسک های ستون مهره خود زودتر اقدام به جراحی دیسک های ستون فقرات می کنند، نسبت به سایرین، بهبودی سریع تری را نیز تجربه می نمایند.
به طور معمول ۲۴ ساعت بعد از جراحی دیسک های ستون فقرات فرد می تواند از بیمارستان مرخص شده و به منزل برود. البته زمان دقیق ترخیص بسته به شرایط خاص و وضعیت عمومی هر بیمار باید توسط تیم متخصص جراحی مغز و اعصاب و پرستاری تعیین گردد. در صورتی که جراحی به صورت بسته و محدود باشد مدت زمان بستری کمتر خواهد بود و ممکن است حتی چند ساعت بعد از عمل فرد بتواند به منزل باز گردد.
بعد از عمل تا حدود دو هفته محل زخم ها و بخیه ها جوش می خورند. به هیچ وجه به بخیه هایتان دست نزنید. اگر بخیه های شما جذبی باشند خودشان می افتند. اما اگر بخیه های عادی باشند، تا زمانی که بخیه های شما را جراح نکشیده، به آنها دست نزنید. دستکاری محل جراحی و بخیه ممکن است منجر به عفونت و خونریزی محل عمل و آسیب دیدگی بخش های جراحی شده گردد.
به طور معمول، دوره استراحت مطلق بعد از جراحی دیسک های ستون فقرات ۴ هفته می باشد. طی این دوره نقاهت فعالیت های زیر برای فرد بیمار جراحی شده ممنوع هستند:
- رانندگی
- نشستن به مدت طولانی
- بلند کردن بار و وزنه های سنگین
- خم شدن
بسته به نوع جراحی دیسک های ستون فقرات، پزشک معالجتان برای شما فیزیوتراپی، تمرینات ورزشی، کار درمانی، و توانبخشی های لازم را تجویز خواهد نمود. به یاد داشته باشید که به هیچ وجه سر خود چنین اقداماتی صورت ندهید چون ممکن است مجدداً دچار آسیب دیدگی دیسک های ستون مهره شوید.
توانبخشی های تجویز شده توسط جراحان ستون مهره پس از عمل دیسک های ستون فقرات منجر به تسریع ترمیم محل جراحی، باز گشت محدودیت های حرکتی از دست رفته و نیز بهبود حرکت فرد بیمار خواهند شد.
