تست نوار عصب و عضله یا الکترومیوگرافی (EMG) چیست؟ + تعرفه نوار عصب و عضله ۱۴۰۲

آزمایش نوار عصب عضله برای چه بیماری‌هایی انجام می‌گیرد؟

گاهی به هر دلیلی، اعصاب حرکتی و عضلات دچار آسیب می‌شوند؛ در نتیجه، حرکات دست‌ها، پاها و سایر قسمت‌های بدن، به خوبی انجام نمی‌گیرند! در چنین مواردی، لازم است محل و میزان آسیب‌ها و بیماری‌هایی که عامل اختلالات حرکتی هستند، بررسی گردند. برای این کار، آزمایش‌های ای ام جی انجام می‌گیرند؛ در حالت کلی، نوار عصب عضله برای موارد زیر قابل استفاده خواهد بود:

• بررسی اختلالاتی که اعصاب محیطی را تحت تاثیر قرار می‌دهند؛ مانند نوروپاتی محیطی و سندرم‌های فشرده‌سازی عصبی مثل سندرم تونل کارپال.
• مشکلات ناشی از عملکرد ستون فقرات؛ مانند اعصاب فشرده، رادیکولوپاتی گردنی یا سیاتیک.
• مشکلاتی که نورون‌های حرکتی نخاع یا مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهند؛ مانند اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) یا سندرم پس از فلج اطفال.
• شرایطی که ارتباط بین عضلات و اعصاب را تحت تاثیر قرار می‌دهند؛ مانند میاستنی گراویس.
• اختلالات عضلانی یا میوپاتی؛ مانند پلومیزیت، درماتومیوزیت و دیستروفی عضلانی.

برای بررسی دقیق‌تر عملکرد اعصاب و عضلات، ممکن است علاوه بر نوار عصب عضله، آزمایش‌های تشخیصی دیگری نیز لازم باشند؛ از جمله این آزمایش‌ها، می‌توان به آزمایش خون، بیوپسی عضلانی و انواع تصویربرداری اشاره کرد. انتخاب نوع آزمایش‌های اضافی، به عهده پزشک متخصص مغز و اعصاب شما خواهد بود.

نوار عصب و عضله برای تشخیص ام اس

تست ای ام جی در کنار معاینه و آزمایش‌های دیگر، در تشخیص ام اس و تمایز آن از سایر اختلالات عصبی-عضلانی مفید است. ای ام جی می‌تواند نشان دهد که کدام اعصاب آسیب دیده‌اند، میلین آنها تخریب شده یا عضلات به طور مستقیم درگیر بیماری هستند! انجام تست بدون درد است و به طور سرپایی انجام می‌شود؛ البته که نتایج EMG باید با یافته‌های دیگر تفسیر شود و به تنهایی برای تشخیص ام اس کافی نیست.

نحوه انجام آزمایش عصب عضله چگونه است؟

حال که می‌دانیم نوار عصب عضله (EMG) چیست و چرا مفید است، نحوه انجام این تست و مراقبت‌های قبل و بعد از آن را شرح می‌دهیم:

قبل از تست نوار عصب و عضله (emg)

قبل از شروع آزمایش، اپراتور از بیمار می‌خواهد تا روی میز معاینه دراز بکشد؛ برای شروع الکترومیوگرافی، متخصص مغز و اعصاب یا یک تکنسین، الکترودهای سوزنی را به محل مورد نظر متصل می‌کند. دست، پا، گردن یا کمر می‌توانند تحت آزمایش ای ام جی قرار گیرند؛ محل قرار گرفتن الکترودهای سوزنی نیز، بنا بر نظر پزشک متخصص مغز و اعصاب، تعیین می‌شود.

نحوه گرفتن نوار عصب عضله

برای بررسی عملکرد عضله و عصب، باید جریان الکتریکی کوچکی از طریق الکترودها، به محل مورد نظر اعمال شود؛ این جریان‌ها، ممکن است احساس اسپاسم یا پیچ خوردگی در شما ایجاد کند! ناگفته نماند که، خود الکترود سوزنی کمی احساس ناراحتی و درد به همراه دارد؛ اما مدت کوتاهی پس از برداشتن الکترودها، درد از بین می‌رود. در حین تهیه نوار عصب عضله، پزشک متخصص وجود فعالیت الکتریکی تصادفی یا نرمال را بررسی می‌کند؛ برای ارزیابی دقیق، لازم است فعالیت الکتریکی عضله در حالت استراحت و انقباض بررسی گردد.

پزشک یا اپراتور دستگاه، در حین انجام آزمایش از شما می‌خواهند تا عضله خود را منقبض کرده، یا در حالت استراحت قرار دهید؛ همچنین، بسته به محل آزمایش، ممکن است لازم باشد وضعیت خود را در حین تست EMG تغییر دهید! برای افرادی که احساس درد شدیدی در طول آزمایش الکترومیوگرافی دارند، مدت زمانی برای استراحت در نظر گرفته می‌شود.

این آزمایش می‌تواند به تشخیص اختلالات عصبی مانند اعتلال عصبی، پارالیز، اختلالات حرکتی و حسی کمک کند. در ادامه، به برخی از اعصاب مختلف که در ارتباط با نوار عصب و عضله قرار دارند، اشاره می‌کنیم:

1. عصب مدین (Median Nerve)؛ این عصب از دستگاه عصبی مرکزی به دست و انگشتان متصل می‌شود و نقش مهمی در حرکت دست و انگشتان دارد.
2. عصب رادیال (Radial Nerve)؛ این عصب از بازو به دست و انگشتان می‌رود و نقش در حرکت و حس دست دارد.
3. عصب اولنار (Ulnar Nerve)؛ این عصب نیز از دستگاه عصبی مرکزی به دست و انگشتان متصل می‌شود و در حرکت و حس دست نقش دارد.
4. عصب پرونئال (Peroneal Nerve)؛ این عصب از پا به پاشنه و انگشتان متصل می‌شود و در حرکت پا و حس پوست پا نقش دارد.
5. عصب تیبیال (Tibial Nerve)؛ این عصب نیز از پا به پاشنه و انگشتان متصل می‌شود و در حرکت پا و حس پوست پا نقش دارد.
6. عصب فمورال (Femoral Nerve)؛ این عصب از دستگاه عصبی مرکزی به پا متصل می‌شود و در حرکت پا و حس پوست پا نقش دارد.

بعد از آزمایش نوار عصب و عضله (emg)

پس از اتمام آزمایش، الکترودهای سوزنی از محل خود خارج می‌شوند؛ وجود کبودی و درد جزئی در محل این الکترودها، طبیعی است، و پس از چند روز برطرف می‌شود؛ در صورت مشاهده علائم غیر طبیعی، مانند درد شدید، قرمزی یا تورم غیر عادی، مساله را حتما با پزشک خود در میان بگذارید.

آیا نوار عصب عضله درد دارد؟

یکی از سوالات رایجی که بیماران معمولاً می‌پرسند این است که آیا انجام نوار عصب و عضله دردناک است یا خیر؟ برای پاسخ به این سوال، باید بگوییم که اکثر افراد حین انجام نوار عصب و عضله دردی را احساس نمی‌کنند؛ البته این تست ممکن است برای برخی افراد کمی ناخوشایند باشد، اما در کل به عنوان یک روش کم تهاجمی شناخته می‌شود. بطور کلی اگر در یک جمله بخواییم جواب بدیم باید بگیم که: «بله، اما نه در حدی که نتوان آن را تحمل نمود؛ وارد شدن الکترودهای سوزنی به عضله، می‌تواند کمی احساس ناراحتی و درد در بیمار به وجود آورد؛ با این حال، پس از خروج الکترودها، احساس درد برطرف خواهد شد.»