سو مصرف مواد و الکل، خطر خودکشی، دیابت، مشکلات قلبی عروقی، اضطراب و احتمال آسیب به دیگران از جمله عوارض بیماری دوقطبی یا بای پولار هست که درمان این اختلال روانی را چالشی میکند! از طرفی Bipolar علل مختلفی دارد و همچنین دارای دو نوع سایکوتیک و هیپومانیا میباشد که هرکدام نیاز به اقدامات اصلاحی مختص به خود را دارند؛ از همین بابت درمان دو قطبی با rTMS، بهترین و موثرترین روش درمان بای پولار به حساب میاد که کمترین عوارض را هم دارد! در درمان تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS)، نورون‌های مغزی تحریک شده و شدت علائم، کاهش می‌یابد.
درمان دو قطبی با آر تی ام اس، به نسبت روش دارودرمانی هم سریعتر و کم عارضه تر، و نسبت به روش های روان درمانی موثرتر میباشد! البته که به این معنا نیست که rTMS به تنهایی استفاده میشود؛ بلکه معمولا بصورت مکمل با باقی روش ها استفاده میشود تا بهترین نتیجه را داشته باشد. جالب است بدانید که در سال ۲۰۱۹ نزدیک به ۴۰ میلیون نفر در دنیا دچار اختلال دوقطبی بوده اند؛ و حالا روش درمانی جدید TMSمیتواند باعث بهبود مسائل مربوط به پرخاشگری، بی ثباتی عاطفی و مهارت های برنامه ریزی در این بیماران بشود، و آنها را به زندگی عادی برگرداند.
اهمیت درمان دو قطبی با rTMS
بیماری دو قطبی، یکی از اختلالات اعصاب و روان است، که دو فاز شیدایی و افسردگی را به همراه دارد؛ فرد مبتلا به بای پولار میتواند از گزینه‌های روان درمانی و دارودرمانی بهره ببرد. اما گاهی بیمار، نسبت به روش‌های یاد شده، مقاوم بوده و درمان رضایت بخشی نخواهد داشت! در چنین مواردی، درمان دو قطبی با rTMS، یک راه نجات برای وی به حساب می‌آید؛ گاهی ممکن است از درمان بیماری دوقطبی با rTMS، همزمان با دارو درمانی و مشاوره استفاده شود.
درمان دوقطبی با تحریک مغناطیسی مغز (rTMS) چگونه است؟
درمان دو قطبی با rTMS، یک روش درمانی غیر تهاجمی و غیر دارویی است؛ در این روش درمانی، یک کویل با قابلیت تولید میدان مغناطیسی، بر روی سر بیمار قرار می‌گیرد. این میدان، پالس‌های مغناطیسی را به قسمت‌های مختلف مغز ارسال میکند؛ سلول‌های مغزی واقع در این نواحی، تحریک شده و عملکرد خود را ترمیم می‌کنند. در نتیجه با تکرار جلسات درمانی، علائم بیماری کمتر شده و خلق و خوی بیمار بهبود پیدا میکند.
rTMS، بهترین روش درمانی برای افسردگی و اختلال وسواس فکری عملی محسوب میشود! بنابراین ممکن است در آینده، این روش به عنوان یک روش برتر برای درمان بیماری دوقطبی نیز شناخته شود.
درمان انواع دو قطبی با rTMS
در حالت کلی سه نوع بیماری Bipolar وجود دارند که عبارتند از:
- دو قطبی نوع ۱
- دو قطبی نوع ۲
- اختلال بای پولار سیکلوتایمیک
افراد مبتلا به هر یک از انواع Bipolar، نشانه‌ها و علائم خاص خود را دارند؛ اما همه بیماران بای پولار، دو فاز شیدایی و افسردگی را تجربه می‌کنند! به همین دلیل، درمان دو قطبی با rTMS نیز، یک روش مشترک و کارآمد برای هر سه نوع اختلال به حساب می‌آید.
تجربیات بیماران از درمان دوقطبی با RTMS
نوع اختلال بای پولار در بیماران، میتواند بر سرعت پیشرفت بیماری یا درمان آن تاثیر بگذارد؛ با این حال، عمده بیماران مبتلا به دوقطبی، باور دارند که درمان دو قطبی با rTMS، بیش از روان درمانی و دارودرمانی برای آنها موثر بوده است! عوارض درمان بیماری دو قطبی با rTMS نسبت به روش‌های دیگر، بسیار ناچیز است. همین موضوع باعث شده تا درمان دو قطبی با تحریک مغناطیسی مغز (rTMS)، یک روش محبوب در بین بیماران باشد.
نکته دیگر اینکه، اکثر افراد پس از هر جلسه درمان دو قطبی با rTMS، به فعالیت‌های روزمره خود ادامه می‌دهند؛ این یعنی درمان دو قطبی بدون دارو با تحریک مغناطیسی، دوره نقاهت خاصی ندارد!
مدت درمان و تعداد جلسات درمان بیماری دو قطبی با rTMS
هر جلسه درمان دو قطبی با rTMS، حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه زمان نیاز دارد؛ تعداد جلسات مورد نیاز برای بیمار نیز، بر اساس شدت بیماری تعیین می‌گردد! تحقیقات زیادی تاکنون درباره تعداد جلسات درمان دو قطبی با rTMS انجام گرفته‌اند. با این حال، هنوز نمی‌توان درباره تعداد دقیق جلسات، برای درمان دو قطبی با تحریک مغناطیسی مغز (rTMS) نظر داد.
یک تحقیق در سال ۲۰۲۰، بر روی ۴۴ نفر بیمار مبتلا به اختلال Bipolar انجام گرفت؛ مشخص شد که ۴۱ درصد از افراد پس از ۲۵ جلسه درمانی رو به بهبود رفته‌اند! البته با توجه به فاز شیدایی (مانیا) در بیماران Bipolar، دنبال کردن این روش درمانی، حساسیت‌های خاص خود را دارد؛ بررسی‌های دقیق و معاینات بالینی مکرر، به تصمیم‌گیری درباره ادامه درمان دو قطبی با rTMS کمک میکند.
هزینه درمان بیماری دوقطبی با rTMS چقدر است؟
هزینه درمان بیماری دو قطبی با rTMS، به صورت جلسه‌ای محاسبه میشود؛ قیمت هر جلسه rTMS برای انواع اختلالات اعصاب و روان ثابت است! اما مراکز درمانی و کلینیک‌ها، هزینه‌های متفاوتی را از بیماران دریافت می‌کنند؛ در حال حاضر تا تاریخ دی ماه ۱۴۰۲، هزینه هر جلسه درمان بیماری دو قطبی با rTMS، از ۶۵۰ هزار تومان تا ۲ میلیون تومان متغیر است. ضمن اینکه برخی از مراکز درمانی، هزینه یاد شده را تنها به ازای یک لوب مغزی دریافت می‌کنند! هزینه درمان دو قطبی با rTMS، در کلینیک زیما درمان برابر با ۶۵۰ هزار تومان (برای هر دو لوب مغزی) است.
مزایا و فواید درمان دو قطبی با دستگاه rTMS
از مزایای درمان دو قطبی با rTMS، میتوان به اثربخشی آن در بیماران مقاوم به دارو و روان درمانی اشاره کرد؛ پس از درمان با rTMS، کیفیت خواب بهتر شده و خلق و خوی وی بهبود پیدا میکند! این روش، عوارض بسیار ناچیز و موقتی مانند سردرد خفیف دارد. تجربه نشان می‌دهد که تکرار جلسات، شدت عوارض جانبی درمان دو قطبی با تحریک مغناطیسی مغز (rTMS) را کاهش می‌دهد.
پس از استفاده از راه درمان اختلال دو قطبی با دستگاه آر تی ام اس، به راحتی میتوان به فعالیت‌های روزمره خود ادامه داد؛ رانندگی و انجام کارهایی که به تمرکز نیاز دارند، بلافاصله پس از جلسات درمانی rTMS، بلامانع هستند.
rTMS در مقایسه با سایر روش‌های درمان دو قطبی
دستگاه rTMS، یک دستگاه بدون درد و غیر تهاجمی است؛ بنابراین فرد بدون نیاز به بیهوشی، جراحی یا کاشت الکترود درمان میشود! همچنین، روش‌هایی مانند الکتروشوک، عوارض جانبی شدید مانند از دست دادن حافظه را در پی دارند. اما عوارض جانبی درمان بیماری دو قطبی با rTMS، به صورت موقتی بوده و سریعا بهبود می‌یابند؛ سردرد، گزگز صورت و احساس درد در پوست سر از عوارض رایج این روش درمانی است.
از نظر متخصصان کلینیک زیما درمان، راه درمان اختلال دو قطبی با دستگاه آر تی ام اس، موثرترین روش و کم عارضه‌ترین روش درمانی است؛ مخصوصا اگر توسط یک تیم درمانی مجرب و معتبر انجام گیرد.
اقدامات قبل از درمان دو قطبی با rTMS
پیش از شروع درمان دو قطبی با rTMS، بیمار باید توسط یک پزشک متخصص، معاینات بالینی را پشت سر بگذارد؛ تشخیص نوع Bipolar و شدت بیماری در فرد، قبل از آغاز جلسات درمانی، الزامی است! به طور کلی، اقدامات قبل از درمان بیماری دو قطبی با rTMS عبارتند:
- انجام معاینه فیزیکی
- بررسی سوابق پزشکی خانوادگی و شخصی
- انجام ارزیابی روانپزشکی
بررسی وجود هر گونه دستگاه فلزی کاشته شده در بدن، مانند پیس میکر (ضربان ساز) یا الکترودهای مغزی
آیا درمان دو قطبی با تحریک مغناطیسی مغز (rTMS) عوارض دارد؟
عوارض استفاده از دستگاه rTMS، به عنوان جدیدترین درمان دو قطبی، نسبت به مزایای آن بسیار ناچیز است؛ این عوارض مدت کوتاهی پس از درمان برطرف می‌شوند. احساس سردرد، گزگز صورت و فک و احساس ناراحتی در پوست سر، از عوارض رایج درمان دو قطبی با rTMS هستند.
در موارد بسیار نادر، ممکن است برای بیماران Bipolar در فاز شیدایی، تشنج به وجود آید؛ به همین دلیل، اگر سابقه تشنج دارید حتما به پزشک معالج اطلاع دهید.
درمان بیماری دو قطبی با rTMS دائمی است یا بازگشت پذیر؟
بررسی‌ها نشان می‌دهند که، درمان اختلال دو قطبی با دستگاه rTMS نتایج امیدوار کننده‌ای دارد؛ تکرار این جلسات با یک برنامه درمانی منظم، میتواند علائم Bipolar را بهبود دهد! در یک تحقیق، مشخص شد که افراد مبتلا به اختلال دو قطبی در فاز افسردگی، تاثیر بهتری از درمان دو قطبی با rTMS می‌گیرند؛ همچنین در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۰ انجام شد، ۷۷ درصد از یک جامعه آماری ۴۴ نفره، پاسخ مناسبی به درمان دادند؛ ۴۱ درصد از این بیماران نیز از جلسه ۲۵ به بعد بهبود علائم را تجربه کردند.
بطور خلاصه درباره این روش درمانی بای پولار میتوان گفت:
با وجود درمان دو قطبی با تحریک مغناطیسی مغز، برای برخی افراد، درمان‌های دارویی و روان درمانی باید ادامه پیدا کند؛ در صورت بازگشت علائم بای پولار نیز، میتوان جلسات درمان بیماری دو قطبی با rTMS را طبق نظر پزشک متخصص ادامه داد. تحقیقات درباره میزان اثربخشی و ایمنی rTMS برای بیماران بای پولار، همچنان ادامه دارد.
رایج‌ترین سوالات درباره درمان بیماری دو قطبی با rTMS
- آیا درمان دو قطبی با rTMS همراه با درد است؟ خیر، این درمان، غیرتهاجمی و بدون درد است.
- آیا درمان دو قطبی با آر تی ام اس خطرناک است؟ خیر، دستگاه rTMS هیچ خطری برای افراد ندارد. البته موارد منع صرف دارد که باید به آنها توجه کرد.
- بعد از پایان درمان با آر تی ام اس چه حسی خواهم داشت؟ بسیاری از افراد، بعد از جلسه درمانی، احساس ناراحتی نداشته و به فعالیت‌های روزمره خود می‌پردازند.
- آیا در طول درمان احساس راحتی خواهم داشت؟ بله، تیم درمانی مراقب شما هستند تا درمان خود را به راحتی انجام دهید.
- آیا در طول درمان تنها خواهم ماند یا کسی میتواند در کنار من باشد؟ مراقبین بهداشتی تا پایان جلسه درمان، همراه شما هستند. معمولا پس از اتمام جلسه، نیازی به مراقبت دیگران نیست.
منابع: medicalnewstoday.com | psychiatrictimes.com | psychiatrycentre.co.uk
